STRUKTURA TEMATYCZNA

Wnioski płynące z prześledzenia zmian dokonujących się w obrębie struktury tematycznej publikowanych w tym okresie w Wielkopolsce serii wydawniczych potwierdzają przewidywane przed rozpoczęciem badań zasadnicze wyniki. Po pierwsze propozycja tematyczna ulega systematycznemu rozszerzaniu, po drugie – co jest konsekwencją powyższego – udział ilościowy głównych grup w ofercie ulega zmniejszeniu.

Przytaczając podstawowe dane statystyczne należy wspomnieć, iż w kolejnych z wydzielonych podokresów serie rejestrowano odpowiednio w: 7, 11, 18 i 29 grupach tematycznych co wskazuje na rozszerzanie się ich zakresów treściowych. W pierwszym z nich dominowały serie literackie (41%) przed historyczno-biograficznymi (23%) oraz religijnymi i muzycznymi (po 12%). Uzupełniały je serie: pedagogiczna i rozrywkowa.

W latach 1851-1900, ten zestaw, w którym serie literackie zajęły już tylko 28%, historyczno-biograficzne 15%, religijne 15%, a muzyczne 4% został poszerzony przede wszystkim o serie: teatralne (12%), społeczne (8%), popularnonaukowe o zróżnicowanej tematyce wewnętrznej (6%), rolnicze (4%).

W trzecim z wyodrębnionych podokresów lat 1901-1919 pojawiły się jako nowe serie o tematyce: społeczno-politycznej (11%), oświatowej (9%), politycznej (7%), gospodarczej (5%), medycznej (3,5%), gdy udział dominujących uprzednio zmniejszył się, np. literackich do 14%, historycznych – 7%, religijnych – 11%, teatralnych – 9%. W mniejszym zakresie pojawiły się tu jako nowe serie o tematyce: prawnej, filozoficznej, wojskowej, zawodowej, turystyczno-sportowej.

Widoczne powyżej rozwarstwienie potęguje się jeszcze bardziej w latach 1919-1945, kiedy to do występujących uprzednio doszły następujące: biologiczna, geograficzna, socjologiczna, techniczna, podróżnicza i krajoznawcza. Charakterystyczne jest również to, że w tym okresie pojawiły się wydawnictwa o charakterze naukowym, co wiązać należy głównie z rozwojem funkcjonującego w Poznaniu Uniwersytetu.

Ogólnie w całym badanym okresie udział głównych grup tematycznych przedstawia się procentowo w globalnej ofercie wydawnictw seryjnych następująco:

– literackie 18,6%

– religijne 13,6%

– historyczno-biograficzne 12,1%

– teatralne 5,0%

– gospodarcze i ekonomiczno-rolnicze 5,0%

– społeczne 4,9%

– pedagogiczne 4,5%

– muzyczne 4,3%

– społeczno-polityczne 3,6%

– medyczne 3,4%

– rolnicze 3,4%

– oświatowe 2,9%

– polityczne 2,7%

– pozostałe (15 grup) 16%

Oczywiście należy być świadomym, że próba tak szczegółowego podziału (np. społeczne; społeczno-polityczne; polityczne) niesie za sobą pewne ryzyko, gdyż nie zawsze wszystkie tytuły danej serii można tak jednoznacznie przyporządkować. Decydowano się więc na zaliczanie serii do tego działu, do którego tematycznie należała większość wydanych w jej ramach tytułów. Grupując na przykład wymienione powyżej, można powiedzieć że zajęły one łącznie 11,2%, oświatowo-pedagogiczne i społeczno-wychowawcze 8,6%, teatralno-muzyczne 9,3% a gospodarcze i ekonomiczno-rolnicze z rolniczymi 8,4%.

Zarówno jednak ten szczegółowy jak i bardziej ogólny podział tematyczny, pozwalają sobie wyrobić pogląd na temat przynależności wydawanych w Wielkopolsce serii do głównych grup dziedzinowych. Dominanta wśród nich takich grup jak: literatura, historia, religia, oświata i wychowanie, sprawy społeczno-polityczne i gospodarczo-rolniczych jest zupełnie zrozumiała i wynika głównie z motywacji podejmujących trudy wydawnicze edytorów i redaktorów oraz priorytetów stawianych przed literaturą polską w okresie zaborów, a później pierwszych lat niepodległości i zapotrzebowania rynku. Dla ostatniego okresu znamienny jest na przykład fakt spadku udziału serii oświatowych czy społeczno-politycznych, a znacznego wzrostu serii o tematyce prawniczej (blisko 90% z nich ukazało się właśnie w tym okresie).